Iqbal Ağazadə: “Bu obyektləri Azərbaycanın silahlı qüvvələri dərhal dağıtmalıdır”

989 8-04-2019, 16:37 siyaset / gundem

Iqbal Ağazadə: “Bu obyektləri Azərbaycanın silahlı qüvvələri dərhal dağıtmalıdır”Ermənistanın işğalçılıq siyasətinin davam etdiyi bir dönəmdə tərəflərin müharibə ritorikasına üstünlük vermələri və bu kontekstdə əsil gerçəkliyin nədən ibarət olması, imkanların qiymətləndirilməsi, eləcə də digər mövzular günümüzün əsas müzakirə obyektlərindən birinə çevrilib. Üstəlik belə müzakirələrin gedişatında Rusiya faktorunun önə çıxarılmasıyla cəmiyyətdə qorxu sindromunu yaratmaq istəyən qüvvələr də az deyil. Ermənistan tərəfinin sərsəm bəyanatlarına rəsmilərimizin müharibə doktrinasıyla şok yaşatması cəmiyyətin özü tərəfindən də birmənalı şəkildə qarşılanmadı: kimisi bunu eyforik yanaşma kimi, kimisi daxili auditoriyaya hesablanmış variant, kimisi də gerçək potensialla uyuşmayan addım kimi dəyərləndirdi.

Bütün bunlara aydınlıq gətirmək üçün özünün vurğuladığı kimi “döyüş təcrübəsi olan, səngər görən yeganə partiya sədri” İQBAL AĞAZADƏyə müraciət etdik.

Versus.az-a müsahibəsində ÜMİD Partiyasının sədri, Qazi İqbal Ağazadə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi fonunda görünən bir çox məqamlara aydınlıq gətirdi.

“Ermənistan müharibənin aktiv fazaya keçməsinin tərəfdarı deyil”


- Xoş gördük, İqbal bəy! Bir döyüşçü olaraq sizin fikrinizi öyrənmək bizim üçün maraqlıdır. Ermənistanla Azərbaycanın timsalında bu gün ayrı-ayrı tərəflərin təqdimatında səsləndirilən fikirlərə müsahibəmizin gedişatında toxunacağıq. Sizcə son günlərdə tərəflərin müharibə ritorikasına daha çox üstünlük vermələrinin səbəbi nədir? Və niyə məhz indi?


- Siz də xoş gəlmisiniz. Dediyiniz məsələyə konkret olaraq yanaşsaq, onu deyə bilərəm ki, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsində son günlərdə hər iki tərəfin təqdimatında səslənən müharibə ritorikası daxili auditoriyaya hesablanmış ritorikadır. Tərəflər öz vətəndaşlarına, öz seçicilərinə yönəli mesaylar verirlər. Amma hər iki tərəf çox gözəl bilir ki, müharibəyə başlamaq üçün onlara nə üzv olduqları beynəlxalq təşkilatlar, nə də ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində və həmsədr dövlətlər icazə verməyəcəklər. Və müharibənin qarşısını almaq üçün hakimiyyətlərə təzyiq mexanizmlərini bilirlər. Əslində Ermənistan tərəfi müharibənin aktiv fazaya keçməsinin tərəfdarı deyil...

- Nədən?

- Çünki Ermənistan həm Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsini, həm də Dağlıq Qarabağın ətrafında olan bölgələri işğal edib, nəticələr də onları qane edir...

- Bəs problem haradadır?

- Problem Azərbaycan tərəfindədir. Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad edəcək. Bu gün danışıqların intensiv xarakter almasının köklü səbəbi var...

- Nədir bu səbəb?

Müharibə ritorikası və Rusiyanın Qafqazda sərt siyasət yürütməsinə baxış


- Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyi, oradakı demokratik vəziyyəti və gələcək inkişaf perspektivlərini fərqli bir müstəviyə çıxara bilər. Ermənistanda demokratikləşmə prosesi gedir. Hər kəs bilir ki, demokratik ölkələr Rusiyanın yanında yer ala bilmir. Əgər bir ölkə demokratikləşibsə, onun Rusiya ilə müttəfiq, yaxud Rusiya ilə hər hansı bir formada əməkdaşlığı bəlli bir zamandan sonra dayanacaq. Ona görə Rusiya da bilir ki, Ermənistan da Gürcüstan kimi demokratikləşəndən sonra onun yanından qaça bilər. Necə ki, Ukrayna, Moldova demokratikləşdikcə Rusiyadan uzaqlaşır, Azərbaycan demokratikləşməyə cəhd edəndə onun torpaqları işğal olundu. Ermənistan da artıq demokratikləşdikcə Rusiyanın yanından qaçmağa cəhd edəcək...
Iqbal Ağazadə: “Bu obyektləri Azərbaycanın silahlı qüvvələri dərhal dağıtmalıdır”

- Belə olan halda Rusiyanın atacağı addım nə ola bilər?

- Rusiyanın Cənubi Qafqazdan çıxmaq niyyəti yoxdur. Ona görə də danışıqlar intensiv mərhələyə daxil olub. Qərb dairələri və beynəlxalq təşkilatlar da bilir ki, Ermənistanın demokratikləşməsi Rusiyanın Cənubi Qafqazda sərt siyasət yeritməsinə, yaxud da müharibə ritorikası altında addımlar atmasına xidmət edəcək…

- Rusiyanın sərt addımlardan çəkindirmək üçün başqa bir variant yoxmu?

- Danışıqların intensiv mərhələyə keçirilməsi elə bu məqsədə hesablanmış variantdır. Təbii ki, onda da nəticə olmayanda tərəflər daxili auditoriyaya yönəlik mesajlar verirlər. Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad etmək və yaxud danışıqlar formatının dəyişməyəcəyi barədə ultimativ mövqelər sərgiləyir, Ermənistan tərəfi isə müharibə başlayacağı təqdirdə daha yeni torpaqların işğal ediləcəyindən danışır. Lakin hər kəs - Ermənistan da, Azərbaycan iqtidarı da, beynəlxalq təşkilatlar da bilməlidir ki, o torpaqlardan biz kimsəyə pay verməyəcəyik. Hansı beynəlxalq təşkilat, hansı iqtidar hansı təklifləri versə belə, o torpaqlardan zərrə qədər kimsəyə güzəşt olunmayacaq. Biz millliyyətindən, dinindən asılı olmayaraq hər kəslə birgə yaşamağa hazırıq. Lakin torpaqlarımızın kiməsə verilməsi, Azərbaycan torpaqları üzərində yeni Cənubi Qafqaz modeli şəklinin cızılması baş tutan məsələ deyil. Bəlkə insanlarımız fərqli açıdan yanaşacaq ki, biz Göyçəni itirmişik, biz Zəngəzuru, Zəngibasarı, İrəvanı, Təbrizi, Dərbəndi, Borçalını, Güney Azərbaycanı, Qarayazını, Kərkükü itirmişiksə, Qarabağ mövzusunda necə bu qədər israrlı mövqe ortaya qoya biləcək və bu mövqeni müdafiə edə biləcəyik?! Qeyd edim ki, bu, Cənubi Qafqazda Azərbaycanın yeri və Azərbaycanın bir dövlət kimi mövcudluğu məsələsidir. Biz bu gün Azərbaycanımıza sahib çıxmaq üçün meydandayıq. Əgər fərqli bir dönəmlərdə o coğrafiyalar cızılıbsa, indi Azərbaycanda Dağlıq Qarabağın və ona bitişik rayonların bu və ya digər şəkildə güzəşt edilməsi Cənubi Qafqazda Azərbaycanın yeriylə bağlı fərqli bir situasiya yarada biləcək. Ona görə də kimsə bu barədə heç ağlının ucundan da keçirməsin ki, o torpaqlardan güzəşt olacaq. Kimsə buna cəhd edəcəksə, cəmiyyət, qaçqınlar, o torpaqdan olanlar və Azərbaycanın vətənpərvər övladları buna çox sərt münasibət bəsləyəcəklər...

- Deyirsiniz ki, o torpaqlardan heç kimə pay verillməyəcək və təbii ki, bu, birmənalı şəkildə belədir. Belə də olmalıdır. Ancaq yaxın 300 illik tarixə nəzər yetirəndə şahidi oluruq ki, Cənubi Qafqazda qarış-qarış itirilən Azərbaycan torpaqlarının hesabına bir Ermənistan dövləti yaradılıb. Bütün zamanlarda da Azərbaycan İnsanı “bir qarış da verməyəcəyik...gələcək nəsillər alacaq” deyib. Nə yazıq ki, indi də o sözü bizlər deyirik. İqbal Ağazadənin də bu kontekstdə söylədikləri publikaya hesablanmış variantdır, yoxsa?

“Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini həll etmək imkanlarımız var”


- Xeyr, İqbal Ağazadənin söylədikləri hansısa maraq naminə publikaya hesablanmış variant deyil. Ancaq bu da bir gerçəklikdir ki, tarixin müxtəlif dönəmlərində buraxılmış səhvlər olur. O səhvlər bu və ya digər şəkildə obyektiv, subyektiv səbəbdən buraxılırsa, o demək deyildir ki, biz 21-ci əsrdə də həmin addımları atacağıq. Və mən bunu publika üçün demirəm. Bunu publika üçün desəydim, siyasət meydanındakı uzun illərin gedişatında daha spekulyativ formatlardan istifadə olunardı. Ancaq görürsünüz ki, qətiyyən bu, belə deyil. Və ola da bilməz. Mütləq və mütləq o torpaqları alacağıq. Heç bir halda da heç kim bizi təhdid etməsin. Və heç kim bizə irad tutmasın ki, yeni nəsil formalaşır, Qarabağdan uzaqlaşan, formalaşan nəsil Qarabağı yada salmayacaq və sair...və sair. Biz övladlarımızı da o şəkildə tərbiyə edirik, biz cəmiyyətimizi də o şəkildə tərbiyə edirik. Beynəlxalq şərtlər də bizə imkan verir ki, daxildə Azərbaycanın mövcud hakimiyyəti bunu həll edə bilmirsə, açıqca çıxıb etiraf etsin ki, mən Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini həll edə bilmirəm. Bizim o problemi həll etmək imkanlarımız var. İqbal Ağazadə olaraq, o problemləri həll etmək imkanlarım var. Azərbaycanda Ümid hakimiyyəti qurulandan sonra çalışacağıq ki, çox qısa bir zamanda bu problemi həll edək...

- Yağmadı yağış, bitmədi qamış. Əgər Ümid hakimiyyəti qurulmayacaqsa, onda necə?


- Siz narahat olmayın, sabaha ümidlə baxın. Yox, əgər siz deyən kimi Ümid hakimiyyəti qurulmayacaqsa, buna imkan verilməyəcəksə, müqavimət göstəriləcəksə, hər halda torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsi üçün müqavimətin yollarını bilirik.


“Onlar Azərbaycan iqtidarının övladlarıdır, Azərbaycan cəmiyyətinin yox”


- “Övladlarımızı belə tərbiyə edirik” deyirsiniz İqbal bəy... Necə, necə tərbiyə edirsiniz? Sosial şəbəkələrə istinadən səfirimiz Polad Bülbüloğlunun “biz yetişən nəsli erməniyə nifrət ruhunda böyütməməliyik” deməsi formatında!? Yaxud keçmiş “qaçqınkom”umuz Əli Həsənovun təbirincə desəm, “erməni xalqı bizim düşmənimiz deyil” formatında!? Yaxud Paşinyanın tez-tez gerçəkləşdirdiyi Şuşa səfərlərinə münasibət bildirən Şuşanın icra başçısının “onu görüm Şuşaya gələndə qıçları qırılaydı” qarğış formatında!? Yaxud Moskvadakı diaspora rəhbərləri kimi təqdim olunanların erməniyə sevgi formatında!?

- Mən Azərbaycan övladlarının tərbiyə etdiyi övladlardan söhbət edirəm. Polad Bülbüloğlu və digərləri Azərbaycan iqtidarının övladlarıdır. Onlar Azərbaycan cəmiyyətinin övladları deyillər.

- Bəlkə məsələlərə belə mücərrəd yanaşmalardan uzaq olaq, İqbal bəy...

- Burada mücərrəd yanaşma yoxdur ki. Əksinə, burada çox dəqiq yanaşma var. Adamlar kapitalı üçün, adamlar görəvi üçün, adamlar vəzifəsi üçün atasını da unudublar, cəmiyyəti də unudublar, millətini də, dövlətini də unudublar. Kiçicik bir qrupun, iqtidar qrupunun övladı olublar.

- Dediyiniz “iqtidar qrupunun övladı olmağın” göstəriciləri nədir ki?

- İqtidar qrupunun övladları olmaq cəmiyyətdə yaltaqlıq, ikiüzlülük, yarınmaq, hətta millətin, dövlətin mənafeyindən keçmək üçün çox abstrakt, bəzən mənafelərimizə, maraqlarımıza uyğun olmayan bəyanatlar səsləndirirlər. Zamanın müxtəlif dönəmlərində bu tipli övladlar olub. O tipli övladlar da millətin əsas hissəsini təşkil etmir. Ona görə də bütün bunlar aparıcı rol oynaya bilməz. Mən millətin övladlarından danışıram.

“Gərəkən zaman kəfən geyinib, döyüşəcəyəm”



- Millətin övladı İqbal Ağazadə bu gün baş verən hadisələri öz övladına necə təlqin edir?

- Qarabağın işğaldan azad edilməsi üçün nə qədər gücüm var, mən döyüşəcəyəm, mən vuruşacağam. Lazım olacaqsa, kəfən geyib döyüşəcəyəm. Sona qədər hər kəsi ayağa qaldırıb döyüşəcəyəm. Mən ölsəm, övladım ta o torpaqlara alınana qədər çəkinmədən, düşünmədən həmin yolu davam etdirəcək. Əsas o xətti, o cığırı açmaqdır. Bu çığır açılacaqsa, hər kəs o cığırdan yürüyəcək, sonda bu, böyük bir yola çevriləcək. Azərbaycanda Qarabağ itkisini bizə həzm etdirə biləcək kimsə yoxdur...

- İqbal bəy, amma bəzən sizin sərgilədiyiniz belə mövqeni eyforik yanaşma kimi də dəyərləndirirlər. Səbəb olaraq keçmişə ekskurs edib bizim itirə-itirə, ermənilərinsə qazana-qazana gəliklərini göstərirlər. Elə ötən əsrin əvvəlində də Zəngəzur veriləndə “gələcək nəsil alacaq” deyilirdi. O “gələcək nəsil” biz idik, aldıqmı o torpaqları? Yox...


- Mənim eyforik dövrüm çoxdan keçib. Mənim indi yanaşdığım məsələlər daha gerçək və daha real olanlardır. 50 il yaşamışam, bu 50 illik hesabatımda da yazmışdım ki, qazanacağım, bu millət üçün qazandırdığım və qazandığım bir şey olmayıb. Bir müstəqillikdən başqa bu cəmiyyət üçün, bu dövlət üçün heç nəyə imza atmamışıq. Amma biz mütləq o torpaqları geri qaytaracağıq. Mən cığır aça bilərəm. Əvvəllər də səslənmişəm və elə indi buradan da səslənirəm: Bu cığırın açılması üçün canım varsa, canım da qurbandır. Gedəcəyəm o yolu. Və inanıram ki, məndən sonra o yolu daha da böyüdəcəklər. Azərbaycanda siyasilərin dilindən uzun müddətdir ki, belə bir bəyanat səslənməyib. Siyasilər uzun müddətdir ki, bu məsələyə fərqli müstəvidən yanaşıblar...

“Post-Putin dönəmi torpaqlarımızın geri qaytarılması üçün ən optimal dövrdür”


- Açıqlamaların fonunda görünən budur ki, Ermənistan-Azərbaycan müharibəsinin ciddi bir mərhələsi başlayır. Belədirmi?
Iqbal Ağazadə: “Bu obyektləri Azərbaycanın silahlı qüvvələri dərhal dağıtmalıdır”
- Bəli, bu gün Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin doğrudan da, cox ciddi bir mərhələsi başlayır. Mən elə sizin sayta olan müsahibəmdə də qeyd etmişdim ki, Post - Putin dönəmi Azərbaycanda itirilən torpaqların geri alınması üçün ən optimal dövrdür. Amma bunun üçün alt baza, altyapı hazırlanmalıdır. Təəssüf ki, biz buna doğru çox zəif istiqamət götürürük. Cənubi Qafqazda demokratikləşmə istiqamətində beynəlxalq əlaqələr baxımından sabit olmayan çox ləng bir xəttdəyik. Ona görə də bu istiqamətdə də irəliləməmiz lazımdır...

- Alt baza, alt yapı deyəndə siz nəyi nəzərdə tutursunuz, açıqlaya bilərsinizmi?


- Azərbaycan demokratikləşməlidir. Azərbaycan demokratik dünyanın bir parçası olmalıdır ki, Ermənistan bu istiqamətdə ondan irəlidə olmasın. Ən azından Ermənistan təəssübkeşləri bu istiqamətdə Azərbaycanın üzərinə basqı etməməlidirlər.

- Demokratikləşmə və sistem baxımından Azərbaycanla Ermənistan arasında parallelər aparanda İqbal bəyin gəldiyi qənaət necədir?

- Acı da olsa, bun gün təəssüflə qeyd etmək zorundayıq ki, demokratikləşmə və sistem baxımından Ermənistan və Gürcüstan bu gün Azərbaycandan irəlidədir..

- Bu qənaətlə çıxış edəndə nəyə istinad edirsiniz?

- Çünki təkcə 2018-ci ilin dekabr ayındakı Ermənistanla bağlı hesabat, Ermənistanın yeri və hesabatı Azərbaycan üçün bir dərs olmalı idi...

- Siz həmin hesabatı əsas götürərək belə qənaətə gəlmisiniz, yoxsa dediyiniz, yaxud demək istədiyiniz başqa gerçəklər də var?

- Yox, başqa gerçəkləri də deyirəm...


- İqbal bəy, o hesabatları verən ötən 30 ildə Azərbaycanın iç probleminə ikili standartla yanaşan beynəlxalq təşkilatlardı. Bəlkə elə bu yanaşmada da ikili standart ortaya qoyulur, bəy?

- Gəlin, baxaq. 2018-ci ildən öncə Ermənistan hansı yerdə idi, Ermənistana da həmin münasibət var idi. Mən obyektiv yanaşmağa çalışıram. Demokratiya, demokratikləşmə, azad seçki məsələlərində mən çox təəssüflə qeyd edirəm ki, Ermənistanın mövqeyi Azərbaycandan irəlidədir. Biz bunu qəbul etsək də, qəbul etməsək də, reallıq bundan ibarətdir. Hə, beynəlxalq təşkilatların yanaşmasında ikili standart mövcuddur, biz bunu da qəbul edirik. Beynəlxalq standartlar Azərbaycanla Ermənistana münasibətdə Ermənistana daha isti münasibət bəsləyir. Bunun tarixi, dini, diaspora kökləri var ki, haqqında danışası olsaq, böyük bir mövzunun söhbətidir. Əgər Azərbaycan hökuməti bütün bunları görürsə, Azərbaycan hökuməti bütün bunların hamısını dərk edirsə, onda ikili standarta yanaşmaq üçün bəhanə verməməlidir. Biz ölkəni bəhanə verməyəcək bir duruma gətirməliyik ki, ondan istifadə edib bizə qarşı ikili standartı tətbiq etməyə hər hansı bir şərait olmasın. Biz buna borcluyuq. Ona görə insan haqlarının vəziyyəti düzəldilməlidir, azad iqtisadi göstəricilər artmalıdır, korrupsiya və rüşvətxorluğa qarşı mübarizə gücləndirilməlidir, Azərbaycanda siyasi məhbus anlayışı tamamilə gündəlikdən və müzakirədən çıxarılmalıdır, məhkəmələrin sərbəstliyi təmin olunmalıdır və sair kimi məsələlər Ermənistan-Azərbaycan danışıqlarının həm də alt yapısıdır, bizə təzyiq olunan tərəfdir. Bunun gerçək nəticələrinin bizə nə qədər ağır zərbə olduğunu bilməliyik. Bunun da müqabilində əlaqələr yeni sistemə çıxmalıdır, beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələr fərqli şəkildə qurulmalıdır. Biz bizə yönəli iddiaları, bizə yönəli iradları aradan qaldırdıqdan sonra fərqli müstəvidə danışmağı bacarmalıyıq. Yeri gəlmişkən, deyim ki, bu basqılar nöqteyi-nəzərdən Azərbaycan bəzən öz hüquqlarından istifadə edə bilmir...

“Bişkek protokolu və tələb etmədiklərimiz”


- O hansı hüquqlardır belə?

- Məsələn, atəşkəslə bağlı imzalanan Bişkek protokolu. Orada vurğulanır ki, tərəflər 1994-cü ilin may ayının 12-dən etibarən cəbhə bölgəsində atəşi dayandırır. Bişkek protokolunun bir müddəası böyük mənada o zamandan bu günə kimi yerinə yetirilir. 2016-cı ilin aprel hadisələrini çıxsaq, ciddi hücumlar və ciddi döyüş əməliyyatları olmayıb. Bəs Bişkek protokolunun digər müddəasının yerinə yetirilməsini Azərbaycan niyə tələb etmir?

- Həmin müddəada nələr qeyd olunur?

- Bişkek protokolunun ikinci müddəası qaçqınların dərhal öz yerlərinə qaytarılması, BMT-nin məlum 4 Qətnaməsinin yerinə yetirilməsi, torpaqların işğaldan azad edilməsi və böyük sazişə görə danışıqların davam etdirilməsi. Azərbaycan üçün yalnız bir bənd keçərlidirmi ki? Bəzən bu tipli iradlara görə Azərbaycan hüquqlarından da geniş şəkildə istifadə edə bilmir...

- Deməli, altyapı deyəndə siz bunları nəzərdə tutursunuz?

- Altyapı deyiləndə bütün bunlar və sadalamadığım çox geniş digər məqamlar nəzərdə tutulur. Azərbaycanın tərəfdaş olduğu kifayət qədər beynəlxalq şirkətlər var. Azərbaycan həm neft-qaz sektorunda, həm də neft-qaz sektorundan kənarda Ermənistana və Gürcüstana nəzərən daha böyük və geniş tərəfdaşlar toplayıb. Bu şirkətlərlə lobbiçilik fəaliyyəti niyə düzgün qurulmur? Nədən o şirkətlər beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın lobbisinə çevrilmirlər?


- Deyəsən yük bölgüsündə siz əsas diqqətin lobbiçiliyin üzərinə düşməsinə tərəfdarsınız?


- Biz nədənsə həmişə əsas yükü diasporanın üzərinə yığmağa çalışırıq. Bizim diaspora ya Azərbaycandan qaçan mühacirlərin, ya da Güneydən qaçan mühacirlərin hesabına formalaşıb. O diasporanın mövcud olduğu ölkələrdə siyasi sistemə, siyasi hakimiyyətlərə təsir etmək imkanları çox aşağıdır.


“Gözləntilərimiz və seçici statusu olmayan diaspora”


- Nədən çox aşağıdır?


- Çünki onlar hələ nə vətəndaşlıq, nə də iddia baxımından ermənilər qədər aktiv deyillər. Əgər Ermənistanda formalaşan diaspora onun siyasi həyatında bilavasitə iştirak edirsə, onun seçicisidirsə, o, siyasi sistemdə öz yerini tuta bilirsə, Azərbaycan seçicilərinin böyük əksəriyyəti hələlik orada heç seçici statusu almayıb. Sadəcə mühacir həyatı yaşaylr, hələ vətəndaşlıq məsələlərində, onların siyasi həyatda iştirakçılıq məsələlərində olduqca geridə qalır. Bu diasporayla yola çıxıb da böyük iş görmək mümkün deyil. Ona görə hökmən lobbiçilik hərəkatı aparılmalıydı. Əgər Ermənistan diaspora hərəkatını genişləndirirdisə, biz onun alternativi kimi lobbi şirkətləriylə işləməli idik. Beynəlxalq qanunlar və onların yerli qaydaları da həmin şirkətlərin Azərbaycana lobbiçilik etmələrinə imkan verir. Hətta Azərbaycan onlara rəsmi qaydada pul da ödəyə bilərdi. Üstəgəl, həmin şirkətlər bilavasitə Azərbaycanda pul qazandılar. Onlar Azərbaycanla tərəfdaşdırlar. O tərəfdaşlıqdan, o münasibətlər sistemindən Azərbaycan düzgün istifadə edə bilmədi. Ona görə deyirəm ki, bu, geniş sahədir və mən altyapı deyəndə bəzi nüansları səsləndirdim.

- Bayaq siz Bişkek protokolundan danışanda qaçqınların geri qaytarılma məsələsinə toxundunuz. Ümumiyyətlə beynəlxalq qanunlar çərçivəsində qaçqın və məcburi köçkünlərin dərhal geri qaytarılması formatı necədir?
Iqbal Ağazadə: “Bu obyektləri Azərbaycanın silahlı qüvvələri dərhal dağıtmalıdır”
- İşğalçı qüvvə geri çəkilməlidir, təhlükəsizlik zolağı yaradılmalıdır və bundan sonra da həmin insanlar öz yerlərinə qayıtmalıdır. Biz bunu da Ermənistana diktə edə bilmədik, bizim buna da gücümüz çatmadı. Bizdə bəzən bunu tarix hakimiyyətlərin, fərdlərin adına yazır, amma sonda bu hamısı dövlətin problemidir, Azərbaycan dövlətinin adına yazılır. Bu gün iqtidar Yeni Azərbaycan Partiyasıdır, sabah Ümid Partiyası olacaq. Və sabah iqtidar Ümid Partiyası olanda dünənki problemləri də üzərimizə götürməyə məcburuq. Hərdən bizə deyirlər ki, “iqtidara həddən artıq təkliflər verirsiniz ki, bunu edin, bunu edin. Onlar bunu etsələr hakimiyyətdə qalacaqlar”. Cavabında deyirəm ki, biz dövlətimiz üçün təkliflər edirik, iqtidarlar üçün etmirik ki. Biz hakimiyyəti təhvil alanda dövlətin nə qədər az problemi olacaqsa, bizim üçün bir o qədər də faydalıdır. İndi o qayıtma mexanizmlərini də tərəflər öz aralarında cızmalı idilər.

- Müharibə ritorikasının üstünlük təşkil etdiyi bir vaxtda paytaxt Bakıda ralli yarışını keçirməklə deyirlər Azərbaycan həm də dünyaya mesaj verir ki, bizdə hər şey nəzarət altındadır və ümumi daxili stabillik mövcuddur. Ermənilər də öz növbəsində Basarkeçərdən Cəbrayıla avto-yürüş təşkil etmişdilər. Bu nədir, sıradan bir addım, yoxsa hansısa mesaj? Ortalıqda olan gerçəklik barədə nə deyə bilərsiniz?

- Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi fonundan, sosial vəziyyətin ağırlığı fonundan, vətəndaşların çətin şəraitdə yaşamaları fonundan baxanda bu ralli yarışlarının keçirilməsi heç kimə lazım deyil. Bunun Azərbaycana, dövlətə, Azərbaycan vətəndaşına böyük bir xeyri yoxdur. Amma dövlət adından baxanda, Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə tanınması baxımından bu da piar kampaniyalarından biridir. Azərbaycan orada itirir. Amma nə gözəl olardı ki, o yarışları biz o zaman keçirərdik ki, bizim qaçqınlar problemimiz olmayaydı, bizim vətəndaşın problemi olmayaydı, bizim işıq, qaz, su problemimiz olmayaydı. Qazına, işığına limit tətbiq edən, ölkənin müəlliminin, həkiminin, təqaüdçüsünün, işsizinin vəziyyətinin bu qədər ağır olduğu bir vaxtda 100 milyon ralli yarışına vermək vətəndaş üçün həqarətdir. Ermənistan tərəfdən baxanda isə tamam pis şeylər nəzərə çarpır.

- Nədir o pis şeylər?


- Ən pis şey odur ki, biz Ağdamda məktəb açılmasını eşidirik, biz Cəbrayılda məktəb açılmasını eşidirik, biz Qubadlıda, Zəngilanda məskunlaşmayla bağlı xəbər eşidirik. Biz Kəlbəcərdə, Laçında bərpa mərkəzlərinin salındığını və oralara axışan xaricdən gələn erməniləri görürük...

“Bu obyektləri Azərbaycanın silahlı qüvvələri dərhal dağıtmalıdır”


- Sizin “biz nəyin bahasına olursa-olsun o torpaqları geri alacağıq” açıqlamanıza söykənsək, o tikilən məktəblər, o bərpa mərkəzləri onsuz da hamısı bizə qalacaq...

- Biz müharibənin ağrı-acısını görmüş adamlarıq. Siz hesab etməyin ki, o torpaqlar geri alınanda sadəcə olaraq oraları kimsə boşaldacaq və biz də ora gedəcəyik. Dağıdılan evlər, binalar, mülklər - bütün bunlar hamısı o müharibə, o müharibə acısının həm də bir göstəricisidir. Məsələ onda deyil. Məsələ ondadır ki, onsuz da biz o torpaqları mütləq alacağıq. Sadəcə olaraq, Azərbaycanda bu gün Azərbaycan iqtidarı Ermənistanın bu tip addımlarının qarşısını almağı düzgün düşünməlidir. Biz hakimiyyətdə olanda bunu necə edəcəyimizi çox gözəl bilirik...

- Deyin, bu iqtidar da bilsin də. Bəs bayaq deyirdiniz ki, bizi ittiham edirlər ki, filan, filan şeyləri deyirsiniz. Əgər doğrudan da, elədirsə, belə xəsislik hardandır sizdə, deyin də?


- Min dəfə demişik. Bu gün bir daha sizin vasitənizlə təkrar edirəm. Bir dəfə də təkrar edim ki, Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində hər hansı bir tikinti, hər hansı bir layihələndirmə, hər hansı bir yeni evlərin və yaxud da sosial obyektlərin bərpası istiqamətində atılan addımın qarşısı alınmalı, heç kimə müraciət etmədən, heç kimdən çəkinmədən həmin obyektlər Azərbaycan silahlı qüvvələri tərəfindən dərhal dağıdılmalıdır. Heç kimdən çəkinmədən, heç kimdən qorxmada. Azərbaycanın da, Ermənistanın da beynəlxalq təşkilatlar qarşısında götürdükləri öhdəliklər var...

“Qaldırın təyyarələrinizi, bombalayın...”


- Hansı öhdəliklərdi bunlar?

- Münaqişə həll olunmayana qədər məskunlaşma, demoqrafik vəziyyətin dəyişdirilməsi, başqa məqsədlər üçün torpaqdan istifadə olunması və başqa ərazidən həmin yerlərə insanların köçürülməsi beynəlxalq hüququn mahiyyətinə və fəlsəfəsinə ziddir. Azərbaycan bu hüququndan da istifadə etməlidir. Bu gün tikiləni dağıdanda kiminsə Azərbaycan hökumətinə nəsə deməyə haqqı çatmayacaq. Amma ora insanları köçürüb yaşadanda, atılan addımlar artıq dinc insan üzərində zorakılıq halları kimi qeydə alınacaq vı Ermənistanın üzərinə gəlinəcək. Ermənistan istəyir 100 min adam məskunlaşdırsın orada, biz yenə də o torpaqları alacağıq. Ona görə biz deyirik ki, əlinizdəki düyünü dişinizə salmayın. Əgər sizin dönəminizdə orada tikinti işi başlayırsa, onu dağıdın ki, orada məskunlaşma olmasın, sabah da beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycan dövlətinin üzərinə gəlməsin. İndiki vəziyyətimizdə niyə bizi çətin duruma salırsınız? Əgər beynəlxalq konvensiyalara və paktlara zidd olaraq, Bişkek protokolunun mahiyyətinə zidd olaraq işğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarında qeyri-qanuni məskunlaşma və demoqrafik vəziyyətin dəyişdirilməsi istiqamətində addımlar atılırsa, durdurun bunu, hərbi yolla durdurun. Qaldırın, qaldırın təyyarələrinizi, bombalayın. Üç bombalamadan sonra nə ora vəsait qoyan olacaq, nə də ora gələn... Bir dəfə beynəlxalq təşkilatlarla görüşdə İlham Əliyev gözəl bir söz demişdi. Öldürülən erməni əsgərləriylə bağlı çox gözəl və çox yerində işlənən söz idi. Deyirdi ki, “erməni əsgərlərinin mənim torpaqlarımda nə işi var?”. Sən indi mənim torpağımda niyə tikirsən ki, mən də onu dağıdıram. O torpaq mənimdi, BMT-nin, Avropa Birliyinin, Avropa Şurasının qəbul etdiyi sərhədlər daxilində o torpaq mənimdir. Azərbaycan iqtidarı altyapını qismən düzəltmiş olsaydı, bu gün iqtidarın bu istiqamətdə problemi olmazdı.

- İndi siz dediyiniz faktları məgər iqtidarda olanlar bilmir ki?...

(ardı var)

İgid Teymurlu
Versus.az

XƏBƏR LENTİ